Hortensje w ogrodzie – wszystko co powinniśmy o nich wiedzieć

Hortensje – nieodzowny element współczesnych ogrodów, jedna z najchętniej wybieranych roślin ze względu na oszałamiająco piękne kwiaty i długi okres kwitnienia, a ponadto zaskakującą łatwość uprawy. Ale czy na pewno? Jakie są dostępne gatunki i czym się różnią? Jak właściwie uprawiać hortensje? Czym kierować się dokonując wyboru? Co powinniśmy wiedzieć o tym gatunku decydując się na ich posadzenie we własnym ogrodzie? Na te i inne pytania postaramy się właśnie odpowiedzieć. Zapraszamy!

Przegląd gatunków

Obecnie na rynku ogrodniczym hortensje przeżywają swój renesans – to jedna z najchętniej wybieranych roślin ogrodowych, zarówno przez wytrawnych ogrodników, jak i tych bardziej początkujących.
W każdym sezonie dostępnych jest coraz to więcej nowych odmian, które różnią się odcieniem, pokrojem, wielkością kwiatów czy kształtem liści. A jakie główne gatunki hortensji spotykamy?

Hortensja ogrodowa

HORTENSJA OGRODOWA [Hydrangea macrophylla] – najbardziej popularny gatunek hortensji, którego cechy charakterystyczne to: okrągłe, lekko spłaszczone okazałe kwiatostany, dość duże owalne liście z piłkowanym brzegiem oraz zwarty, foremny pokrój. Oczywiście w zależności od odmiany, różnić się będą kolorem, wielkością i budową kwiatu (mogą być pełne, pojedyncze, większe lub mniejsze) oraz odcieniem liści (występują także odmiany o bordowej barwie liści). Kwitną na pędach dwuletnich, kwiaty pojawiają się w połowie lipca i zachwycają nas około 3-4 tygodni.

Hortensja bukietowa

HORTENSJA BUKIETOWA [Hydrangea paniculata] – drugi w kategorii popularności gatunek hortensji, który wyróżnia się stożkowymi lub lekko owalnymi, bardzo okazałymi kwiatami, które w swojej budowie mogą być pełne lub pół-pełne. Oczywiście w zależności od odmiany kwiaty będą przyjmowały rozmaite barwy od białej, kremowej, lekko zielonkawej, jasno różowej, czerwonej czy malinowo różowej barwie. Osiągają od 1 m do nawet 3 m wysokości (cecha również zależna od odmiany). Kwitną na pędach jednorocznych, kwiaty pojawiają się po połowie lipca, a pełnie rozkwitu obserwujemy w sierpniu i we wrześniu. Wyróżnia się wyjątkowo długim okresem kwitnienia.

Hortensja piłkowana

HORTENSJA PIŁKOWANA [Hydrangea serrulata] – zdecydowanie mniej popularny gatunek hortensji, w budowie morfologicznej przypominający hortensję ogrodową. Jej liście jednak są zdecydowanie mniejsze, a blaszka liściowa mocniej postrzępiona. Kwiatostany zazwyczaj są płaskie, składają się z kwiatów płonych i płodnych (rozwijających się i nie rozwijających się), gatunek wyróżnia się także nieco większą wytrzymałością na trudniejsze warunki atmosferyczne. Osiąga około 1 – 1,5 m średnicy. Kwiaty pojawiają się w połowie lipca, kwitnie około 3 tygodni.

Hortensja drzewiasta

HORTENSJA DRZEWIASTA [Hydrangea arborescens] – gatunek o wyjątkowo okazałych, kulistych kwiatach, ale i bardzo dużych okrągło-sercowatych, jasno zielonych liściach. Kwiaty osiągają wyjątkowo duże rozmiary, ale pojawiają się wcześniej (początek lipca) niż u hortensji ogrodowej czy bukietowej, w późniejszej fazie kwitnienia przebarwiają się na zielony kolor. Odmiany różnią się kolorem i rozmiarem kwiatów, a także sztywnością pędów (są odmiany o pędach mocniejszych, a także te o pędach bardziej wiotkich). Kwiaty pojawiają się na pędach jednorocznych, kwitnie około 5-6 tygodni.

Hortensja dębolistna

HORTENSJA DĘBOLISTNA [Hydrangea quercifolia] – gatunek o zupełnie innej budowie liścia (zgodnie z nazwą, przypominającego kształt liści dębu czerwonego), ale niezwykle ciekawej prezencji. Kwiatostany są bardzo atrakcyjne, okazałe, przebarwiające się od białej do różowej, a nawet bordowej barwy, w zależności od odmiany pełne lub pół-pełne. Drugim ogromnym walorem są liście o swej charakterystycznej budowie, a także nietuzinkowej barwie (zwłaszcza w okresie jesiennym, kiedy to przebarwiają się z zielonej na mocno bordowe barwy). Kwitnie w okresie VII – VIII, około 4-6 tygodni.

Hortensja pnąca

HORTENSJA PNĄCA [Hydrangea petiolaris] – gatunek o zupełnie odmiennej budowie niż pozostałe, zaliczany już do grupy kwitnących pnączy. Wyróżnia się wertykalnym wzrostem, jej pędy wyposażone są w korzenie czepne (przyssawki), które umożliwiają wspinanie się na murach, ogrodzeniach czy pniach drzew (dowolnych podporach). Jej liście są dość duże, u podstawowego gatunku ciemno zielone, błyszczące, a kwiaty białe. Występują odmiany o różnorodnej barwie liści (biało-obrzeżone czy żółto-obrzeżone) i kwiatów. Preferuje stanowiska pół-cieniste, jak wszystkie hortensje zrzuca liście na zimę.

Hortensje – wymagania, sadzenie i pielęgnacja

Podłoże

Hortensje preferują podłoże przepuszczalne, torfowe o odpowiednim pH (tutaj jest to dość istotny aspekt) w zakresie 3,5-4,5. Niektóre gatunki i odmiany tolerują wyższy zakres – do pH=5,5, jednakże obserwujemy dużo lepszy wzrost przy niższych wartościach. Pamiętajmy aby do sadzenia wykorzystywać odpowiednie podłoże (torf kwaśny pH 3,5 – 4,5 lub specjalistyczne podłoże do tej grupy roślin), gdyż jest to podstawowy warunek powodzenia w naszej przydomowej uprawie.

Stanowisko i nawadnianie

Większość hortensji preferuje stanowisko pół-cieniste, niektóre gatunki dobrze znoszą także miejsca mocniej nasłonecznione (tutaj głównie hortensja bukietowa), ale pamiętajmy wtedy o odpowiedniej ilości wody, która będzie tutaj kluczowym czynnikiem.

Na glebach gliniastych, trzymających wilgoć pamiętajmy o dobrym zaprawieniu dołka pod roślinę odpowiednim podłożem. 

Podłoże powinno być umiarkowanie wilgotne, hortensje kiepsko radzą sobie na stanowiskach suchych lub bardzo suchych. Największe wymagania wodne i stanowiskowe mają gatunki hortensji ogrodowej, dębolistnej i piłkowanej, natomiast gatunki takie jak hortensja bukietowa, pnąca czy drzewiasta lepiej znoszą stanowiska o mniejszym dostępie wody.
Ponadto im większa wilgotność powietrza w danym regionie, tym hortensje będą piękniejsze (szczególnie sprzyjają im regiony nadmorskie i przedgórza). 

Pielęgnacja

Wszystkie rośliny z tej grupy wymagają stosowania produktów dedykowanych do roślin kwasolubnych. Wynika to z osobliwej budowy tkanki korzeniowej, która absorbuje składniki mineralne jedynie przy odpowiedniej kwasowości. Oznacza to że jeśli roślina nie będzie miała właściwych warunków – nie jest w stanie w pełni korzystać z zasobów mineralnych znajdujących się w podłożu, a to bezpośrednio wpływa na jej jakość i wygląd, a w efekcie na dekoracyjność. Tak więc pamiętajmy, że do hortensji stosujemy odpowiednie, dedykowane nawozy.

Zimowanie – czy nasze hortensje bezpiecznie przetrwają zimę?

Większość dostępnych na rynku ogrodniczym roślin dobrze radzi sobie w naszym klimacie, są jednak gatunki które wymagają szczególnej opieki.
W okresie zimowym warto zapewnić dodatkową ochronę hortensjom ogrodowym, dębolistnym i piłkowanym (te gatunki są bardziej wrażliwe na suche, zimowe wiatry). Jeśli jednak w ogrodzie rosną w stanowisku mocno osłoniętym (chociażby innymi roślinami) możemy pokusić się jedynie o dodatkowe zgarnięcie gałązek świerkowych czy kory, tworząc delikatną osłonę. W przypadku otwartej przestrzeni warto pomyśleć o osłonie zewnętrznej (agrowłóknina biała, kaptury, wszelkiej maści osłony).

Hortensje z gatunku bukietowych czy drzewiastych dobrze radzą sobie z naszym zimowym klimatem, co umożliwia ich powszechne stosowanie w przestrzeni publicznej, w nasadzeniach miejskich, a także w uprawie doniczkowej (tu pamiętajmy jednak o sporadycznym podlewaniu w okresie jesienno-zimowym, zwłaszcza gdy temperatury są dodatnie).

Przycinanie – jak to właściwie zrobić?

W zależności od gatunku, zabieg wiosennego przycinania (podkreślam WIOSENNEGO, gdyż jesienią nie przycinamy hortensji) należy przeprowadzić w odpowiedni sposób. Hortensje bukietowe i drzewiaste ze względu na kwitnienie na pędach jednorocznych zaleca się przycinać dość krótko (nawet na 30-40 cm od ziemi). Natomiast hortensje ogrodowe, piłkowane i dębolistne przycinamy jedynie w celach kosmetycznych (usuwanie zeszłorocznych lub przekwitniętych kwiatostanów). Jeśli pokusimy się o mocniejsze cięcie – skończy się to piękną i bujną kępą liści w pierwszym roku, a brakiem kwiatostanów (pojawią się dopiero w kolejnym sezone).

Hortensje – zastosowanie w ogrodzie

Powszechne występowanie hortensji wynika zarówno z łatwości ich uprawy, małych wymagań pielęgnacyjnych, jak i dość dużej odporności na choroby (hortensje chorują naprawdę rzadko). Doskonale prezentują się zarówno na rabatach jednogatunkowych (szpalery hortensji w jednym lub kilku kolorach), jak i na rabatach mieszanych (w połączeniu z innymi roślinami kwasolubnymi typu różaneczniki, azalie, magnolie, wrzosy lub trawami ozdobnymi czy bylinami). Spośród dostępnych odmian możemy wybrać odmiany szczególnie polecane do uprawy pojemnikowej (w donicach), które będą doskonałą ozdobą tarasu, balkonu czy wejścia do domu.

Pamiętajmy jednak o kilku podstawowych zasadach, a uprawa hortensji zakończy się 100% powodzeniem! 🙂